Interview: Safety first

Veiligheid ontstaat niet vanzelf, daar moet je voortdurend aan werken. Safety Officer Job Brüggen was daarom ook afgelopen jaar een van de mensen die het veiligheidsmanagementsysteem bleven uitdagen én verder bouwden aan een gunstige veiligheidscultuur. “Openstaan om te leren, dat is de kern.”

Op veiligheidsgebied was 2022 een uitdagend jaar, meent Job. Er vonden veel belangrijke ontwikkelingen plaats, met als grote uitdaging het nieuwe verkeersleidingssysteem iCAS en het nieuwe Intelligent Approach-systeem RECAT-TBS. “Veiligheid is bij zulke nieuwe concepten natuurlijk een voortdurend punt van aandacht. Er worden dus uitgebreide safety-evaluaties op losgelaten.”

Ook een belangrijke ontwikkeling: in 2022 ging het verkeer weer richting de niveaus van 2019. Na twee coronajaren hét moment om extra scherp te zijn: zijn we allemaal nog voldoende getraind, draaien alle systemen nog naar behoren, hebben de verkeersleiders genoeg uitdaging gekregen?

Cultuurgroei

Job: “Ik ben blij met de cultuurgroei die we in de afgelopen twintig jaar op het gebied van veiligheid hebben doorgemaakt. Inmiddels is het algemeen geaccepteerd dat we werken met een veiligheidsmanagementsysteem – dat veiligheid iets is waar een heel bedrijf achter zit.”

Wat volgens Job aan de basis ligt van die groei, is het werken aan een veilige cultuur. “Een zogenaamde just culture, waarin je het hardop durft te zeggen als er iets misgaat. Zodat we ons samen kunnen afvragen: wat kunnen we hier leren? En hoe kunnen we die lessen delen? Wat daarbij helpt is onze basishouding: wij kennen geen fouten, wij kennen alleen maar variaties in systeemprestaties. Het menselijke aspect is daar een normaal – en soms variabel – onderdeel van.”

“Ook dit jaar hebben we stappen gezet, die we bespreken in de internationale expertgroepen. Ik ben er trots op dat wij op bepaalde gebieden vooroplopen – ik durf wel te stellen dat we het beste just culture-klimaat ter wereld hebben. Zo publiceren we ernstige voorvallen op internet. En gaan we, in plaats van dat er direct vervolgd wordt, vier keer per jaar om tafel met het Openbaar Ministerie om te vertellen waar het mis ging en we aan het verbeteren zijn. Dat leidt tot grote ruimte om dingen uit te spreken, en daar de veiligheid weer verder mee te verbeteren. ‘Leren is veiliger dan straffen’ is mijn motto.”

Samenwonen

De integratie van de militaire luchtverkeersleiding is een verandering die komend jaar veel aandacht vraagt. “Ook hier zijn we zorgvuldig in kaart aan het brengen wat mogelijke risico’s zijn. Voorheen viel de militaire luchtverkeersleider onder de commandant van een basis; straks onder LVNL. Welke gevolgen kan dat hebben? Ook zijn er verschillen in veiligheidsanalyses bij veranderingen. Daar gaan we dus op trainen. En andersom gaan we natuurlijk goede ideeën ophalen waar LVNL weer van kan leren.”

Kansen

Komend jaar nemen Job en zijn collega’s de aanloop naar 2024, waarin safety awareness naar een nieuw level gebracht wordt. “Onze doelstelling is om de veiligste luchtverkeersleiding ter wereld te zijn, en dan is het belangrijk dat iedereen ervan doordrongen is welke stappen daarvoor nodig zijn. Workshops, sessies, lezingen, learnings uit andere industrieën: het wordt leuk!” Voor de toekomst ziet Job kansen voor een nog verdergaande samenwerking in Europa. “De honderdduizenden vliegbewegingen die wij per jaar op Schiphol afhandelen, zijn statistisch gezien kruimelwerk. Voeg je de data en kennis van allerlei landen samen, dan ga je beter zien welke risico’s je loopt – en welke risico’s je misschien nog niet kent.”